سرویس فرهنگ و هنر مشرق - «شماره ده» فیلم دفاع مقدسی هست یا نیست؟ اگر به سابقه ابراهیم اصغری، تهیه‌کننده‌اش نگاه کنیم و البته اگر فیلم را تا انتها ببینیم که بخشی از خاطرات یک آزاده دفاع مقدس را در تیتراژ پایانی گنجانده‌اند، می‌شود تا حدودی به ارتباطش با جنگ تحمیلی پی ببریم. البته در میانه فیلم هم سکانسی وجود دارد که تعدادی از اسرا در اردوگاه، بخش‌هایی از دعای کمیل را می‌خوانند که البته تقطیع شده و ناقص است. با همین چند گزاره می‌شود فیلم «شماره ده» را فیلمی در دایره آثار دفاع مقدس بدانیم اما این، ابتدای بحث است...
«شماره ۱۰» که تلفیقی از چند اثر سینمایی هالیوودی با موضوع کلی فرار از زندان است، چرا خودش را به نحوی به سال‌های دفاع مقدس پیوند می‌زند در حالی که می‌شد آن را فراتر از زمان و مکان تصور کرد؛ و اگر قرار است ساخت این فیلم، ادای احترامی به فرهنگ مقاومت و ایستادگی اسرای مظلوم در اردوگاه‌های عراق باشد، چرا فیلم در رساندن پیام خود تا این حد امساک می‌کند؟!
موتیف و بن‌مایه «شماره ۱۰» اگر چه تبدیل قهرمان فیلم به پهلوان است اما وقتی بستر این تغییر در شخصیت اصلی فیلم را دوران دفاع مقدس قرار می‌دهیم، باید نسبت به اِلِمان‌های آن پایبند باشیم. اسرای ایرانی آنگونه که در «قفص امن» (اردوگاه عراق که اسامی اسرایش به صلیب سرخ اعلام نشده بود) به نمایش در می‌آیند در هیچ کدام از آثار منتشر شده به روایت آزادگان، اینگونه ترسیم نشده‌اند. در ایامی که ساخت یک اثر سینمایی تا این اندازه پرهزینه است، چرا باید از تطبیق یک اثر دفاع مقدسی با چیزی که در واقع اتفاق افتاده است، تا این اندازه امساک کرد؟
اصغری (تهیه‌کننده فیلم) البته معتقد است خواسته پای تماشاگرانی که با فضای دفاع مقدس نسبتی ندارند را هم به دیدن فیلم باز کند. هدف خوبی است و این حرف را می‌شود از کس یکه سال‌ها در حوزه سینمای دفاع مقدس تلاش کرده، از خانواده شهدا است و تجربه حضور در جبهه‌ها را دارد، پذیرفت اما باید به ریل‌گذاری در این مسیر هم توجه کرد که ممکن است نسل جدید فیلمسازان با این روند، به تولید فیلمی برسند که اگر چه نامشان دفاع مقدسی است و از بودجه‌های عمومی بهره می‌برند اما هیچ ردی از حماسه‌های واقعی و فرهنگی ویژه دفاع مقدس در آن دیده نمی‌شود.
حضور نمایندگانی از گروهک منافقین هم در «شماره ۱۰» پررنگ است اگر چه در طول فیلم، تصویری از آن‌ها نمایش داده می‌شود که فکاهی و مضحک است تا جایی که اولین دیالوگ بازیگر زن عضو گروهک، صدای خنده تماشاگران را بلند می‌کند.
قهرمان فیلم «شماره ۱۰» البته در سکانس پایانی کار خود را می‌کند و پیام خود را در کلام فرمانده اردوگاه به مخاطب می‌رساند. شاید همین پایان پرضرب و پیام مستقیم و رسای «شماره ده» است که کمک می‌کند از کاستی‌های آن بگذریم و با خیال راحت، دیدن آن را به همه پیشنهاد کنیم.
*میثم رشیدی مهرآبادی
